Co obowiązkowo musi pojawić się na świątecznym stole? Przepyszne makowce, serniki pełne sera, drobne pierniczki czy śląskie ciasteczka. Z mięs oczywiście szynka, rolada, biała kiełbasa, pasztety. A co z dodatkami? Perfekcyjna pani domu nie zapomni postawić na stole króla dodatków – tartego chrzanu.
1. Chrzanowe ciekawostki
Niektórzy twierdzą, że chrzan znano już w starożytnym Egipcie, na pewno jednak znała go wczesnośredniowieczna Europa – potwierdzają to przepisy siostry Hildegardy. Już wtedy dostrzegano jego lecznicze właściwości: święta pisała, że to skromne warzywo „wzmacnia siłę dobrych soków”, a mieszankę chrzanu i galgantu zalecała w leczeniu chorób płucno-sercowych. Chrzan pojawiał się także na staropolskich stołach, choć wtedy zwano go warzuchą bądź warzęchą. Najwidoczniej sporo musiało go rosnąć na Kujawach, skoro w okolicach Włocławka znajdujemy aż trzy wsie o chrzanowej nazwie – Warząchewkę Polską, Królewską i Nową.
Chrzan tarty jest jednym z elementów wielkanocnego koszyczka – święconki – z którą tradycyjnie wędrowali do kościoła najmłodsi domownicy. Chleb oczywiście symbolizował Chrystusa, jajka – nowe życie, kiełbasy – zdrowie, pomyślność, sól – oczyszczenie. A chrzan? Miał przypominać o goryczy męki Zbawiciela, ale także symbolizować siłę fizyczną i zdrowie.
2. Chrzan tarty – przepisy
Dzisiaj chrzanu używamy nie tylko od święta – to świetny dodatek do mięsa, wędlin, jajek, zup czy ryb. Dwa smakołyki chrzanowe, pojawiające się na świątecznym stole, to ćwikła i chrzan tarty wymieszany ze śmietaną i jabłkiem. Jak je zrobić?Przyrządzenie tych dodatków nie zajmuje wiele czasu. Do ćwikły wystarczy ugotować około 600 g buraków w skórce (zajmie ci to około godziny, w tym czasie sporo posprzątasz), do wystudzonych i startych dodać czubatą łyżkę tartego chrzanu, odrobinę cukru, soli i pieprzu oraz trzy łyżki octu (najlepiej jabłkowego). Wymieszaj, poczekaj, aż cukier się rozpuści, po czym wymieszaj jeszcze raz. Następnie włóż do słoików i schowaj w lodówce.Łagodniejszy w smaku chrzan ze śmietaną i jabłkiem również przygotowuje się błyskawicznie. Zetrzyj 3-4 korzenie chrzanu (albo wykorzystaj ten ze słoiczka), dodaj kilka łyżek gęstej, kwaśnej śmietany, starte jabłko, 3-4 łyżki octu jabłkowego i odrobinę soli i cukru do smaku. Przygotowując jabłko, możesz skropić je sokiem z cytryny lub przygotowanym octem, żeby nie ściemniało. Wymieszaj, schowaj do słoików i trzymaj w lodówce. Wytrzyma nawet kilkanaście dni, ale z pewnością zjecie go ze smakiem już na święta.
